Kenaikan OPR kejam, kekang perbelanjaan rakyat - pakar ekonomi

Berita Harian: Kenaikan OPR kejam, kekang perbelanjaan rakyat - pakar ekonomi | Oleh Ilah Hafiz Aziz | Mei 13, 2023 @ 1:59pm| ilahhafiz.abdulaziz@bh.com.my

KUALA LUMPUR: Kenaikan Kadar Dasar Semalaman (OPR) ke paras 3.00 peratus oleh Bank Negara Malaysia (BNM) baru-baru ini dijangka bakal mendorong kepada tindakan penyimpanan dan aktiviti membendung perbelanjaan, sekali gus akan mengurangkan aliran tunai dalam pasaran.

Presiden Gerakan Ekonomi Malaysia, Armin Baniaz Pahamin, berkata keadaan itu berlaku disebabkan perbelanjaan dan pinjaman rakyat menjadi lebih mahal seterusnya mengakibatkan permintaan terhadap barangan akan berkurangan.

Katanya, apabila pembekal atau penjual tidak dapat menjual barangan disebabkan kekurangan permintaan, harga barang juga akan turun.

"Langkah menaikkan kadar OPR juga mempunyai risiko kemelesetan ekonomi. Walaupun kadar OPR selepas dinaikkan adalah sama seperti kadar sebelum pandemik, situasi dan kondisi isi rumah amat berbeza berbanding sebelum pandemik dan sekarang.

"Jadi anggapan kadar OPR ini menentukan kita sudah keluar daripada pandemik dan seolah kita berada dalam kondisi sebelum pandemik adalah tidak benar, memandangkan sebahagian besar isi rumah masih terjejas dan masih belum pulih seperti keadaan sebelum pandemik dan kenaikan OPR ini sudah tentu amat membebankan mereka.

"Sebab itu saya bersetuju bahawa tindakan menaikkan kadar OPR adalah kejam," katanya kepada BH.

Beliau mengulas mengenai kenyataan Gabenor BNM, Tan Sri Nor Shamsiah Mohd Yunus yang berkata, pihaknya tidak bertindak 'kejam' apabila menaikkan OPR ke paras 3.00 peratus baru-baru ini, sebaliknya, keputusan itu dibuat bagi mengawal inflasi daripada terus melonjak tinggi dan menjadi tidak terkawal.

"Mana lagi kejam kalau inflasi kita di luar kawalan? Kalau kadar inflasi kita naik mendadak, kuasa beli semua orang akan terkesan tanpa mengira anda mempunyai pinjaman atau tidak.

"Jadi, kita naikkan OPR kerana kita mahu memastikan ekonomi berkembang secara mampan dan bukan saja untuk hari ini, tapi untuk bulan dan tahun yang mendatang," kata Shamsiah dalam sidang akhbar, semalam.

Mengulas lanjut, Armin Baniaz berkata, kenaikan harga barang adalah sebabkan oleh beberapa faktor dan antara faktor berkenaan membabitkan nilai matawang negara yang lemah sehingga menyebabkan harga bekalan import menjadi lebih mahal.

Ini juga yang berlaku semasa krisis kewangan negara pada tahun 1997. Rantaian bekalan kita terlalu bergantung kepada bekalan import mengakibatkan harga barang terjejas teruk apabila matawang kita semakin lemah.

Kadar OPR mempunyai hubungan rapat dengan nilai matawang. Sejak Ringgit kembali diapung dan tidak lagi ditambat, ia terus menerus lemah.

"Sebab itu saya mencadangkan untuk kerajaan mempertimbangkan semula tambatan matawang Ringgit (Fix Currency) supaya kita dapat menstabilkan semula harga rantaian bekalan kita yang bergantung kepada import terutamanya rantaian bekalan makanan," katanya.

Jelasnya, faktor lain yang mempengaruhi inflasi ialah jumlah ringgit yang berada dalam pasaran dalam bentuk tunai yang banyak termasuk dana stimulus fiskal dan RM145 bilion daripada pengeluaran Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) semasa pandemik.

Sedangkan bekalan barangan pula yang terhad mengakibatkan harga barang menjadi lebih mahal. Peningkatan OPR, akan mengurangkan aliran tunai dalam pasaran apabila kenaikan faedah mendorong kepada simpanan. Jadi ia bukanlah satu alasan tetapi menjadi satu kaedah memerangi inflasi.

Kenaikan OPR, tidak boleh dipersalahkan kepada BNM sahaja tetapi hala tuju ekonomi berdasarkan kepada dasar-dasar kerajaan juga harus diberi perhatian.

Dasar kerajaan dan kegiatan sorok barang turut sebabkan inflasi naik

"Banyak dasar dan pelaksanaan yang boleh dipandu oleh kerajaan untuk mengawal kenaikan harga barang dan inflasi. Contohnya bekalan asas seperti telur ayam, bekalan ayam, gula dan beras. Penguatkuasaan, pemantauan dan dasar-dasar baru perlu diperkenalkan supaya kita tidak bergantung ke atas monopoli pembekal, bahan mentah import sahaja (seperti baja, dedak).

"Banyak pengeluar dan pembekal menyembunyi bekalan menanti kenaikan harga barang. Ini kegiatan tidak sihat dan bertentangan dengan undang-undang yang boleh di elak melalui kementerian dan agensi kerajaan," katanya.

Sementara itu, Timbalan Presiden Pertubuhan Mesra Pengguna Malaysia (PMPM), Azlin Othman, juga mengakui apabila kadar OPR ditingkatkan, perbelanjaan aliran tunai orang ramai semakin perlahan dan ia secara terus dapat menggalakkan orang ramai untuk lebih menyimpan dan kurang berbelanja.

"Kadar OPR yang lebih tinggi akan menyebabkan kadar faedah pinjaman menjadi lebih tinggi sekali gus menyebabkan kadar pinjaman perumahan atau pinjaman perniagaan menjadi lebih mahal untuk menggalakkan pengguna untuk menyimpan dalam deposit tetap dan sebagainya.

"Disebabkan itu, kita berpandangan OPR perlu dinaikkan secara gradual & measured iaitu kenaikan yang memerlukan sekurang kurangnya sembilan bulan untuk menampakkan impak kepada ekonomi Malaysia untuk turunkan kadar inflasi," katanya.

Kenaikan OPR tak pernah berjaya kurangkan inflasi

Pengerusi Pergerakan Keadilan Monetari Malaysia (MMJ), Prof Datuk Dr Ahamed Kameel Mydin Meera pula berkata, BNM selalu menyatakan tindakan kenaikan OPR adalah untuk menyejat inflasi tapi ia tidak pernah berjaya sekali pun.

"Inflasi tetap berlaku juga. Tahun 1970-an satu ringgit boleh beli 10 roti canai. Sekarang sekeping pun tak dapat. Inflasi apa yang BNM nak kekang?" katanya ringkas. 

BAHASA MERUPAKAN IDENTITI SESEBUAH NEGARA

Perlembagaan Malaysia tidak menyebut negara Malaysia adalah negara berbilang kaum. Perlembagaan Malaysia juga tidak pernah menyebut tentang ‘Malaysian Malaysia’ yang di promosikan oleh Pakatan Harapan.

Yang mula menyebut tentang Malaysian Malaysia ialah DAP pada tahun 1964. Yang menyambut dan memaksa kita untuk menerima konsep Malaysian Malaysia ialah Dato Seri Anwar Ibrahim. Ini berlaku Ketika Anwar di buang dari UMNO dan tidak mendapat sokongan dari orang-orang Melayu untuk menubuhkan sebuah parti politik baru.

Anwar kemudiannya mendekati kaum Cina dan menuduh orang melayu perkauman. Anwar yang mula menuduh orang melayu bersikap perkauman untuk mendapat sokongan dari orang-orang bukan melayu.

Malangnya orang melayu tidak tahu untuk menjawab tuduhan perkauman ini dan mereka mula berasa bersalah. Memang benar negara kita mempunyai penduduk berbilang kaum dan kita tidak pernah menidakkan kaum dan bangsa lain.

Negara ini adalah negara tanah air Melayu dan orang melayu memang ada keistimewaan seperti termaktub dengan jelas dalam Perlembagaan Persekutuan. Ini tidak menyifatkan orang melayu sebagai perkauman.

Semasa Merdeka kita membenarkan bangsa lain untuk menjadi warganegara dengan pemahaman mereka akan mengadaptasi dan mengasimilasi budaya dan bahasa kita.

Seperti juga di Amerika yang menerima bangsa luar sebagai warganegara Amerika dengan syarat mereka harus menerima bahasa Inggeris sebagai bahasa lingua franca, menerima budaya orang Amerika dan kesetiaan kepada negara Amerika. Kita tak dapat pembudayaan yang sama.

Di Malaysia ini tidak berlaku. Yang pertama sekali mereka tidak menerima Bahasa Melayu sebagai bahasa nasional. Mereka menerima Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi tetapi bukan sebagai bahasa nasional.

Bahasa Rasmi dan bahasa nasional berbeza. Bahasa rasmi contohnya bahasa dalam dokumen dan surat menyurat manakala bahasa nasional adalah bahasa yang dipertuturkan di rumah diantara anak beranak, saudara-mara dan juga rakan-rakan.

Pemimpin Melayu ketika itu seolah-olah tidak memberi penekanan walaupun kita mempromosi Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan. Selepas kemerdekaan berbagai kempen di buat secara besar-besaran untuk mempromosi bahasa Melayu malah Dewan Bahasa dan Pustaka juga turut aktif terlibat tetapi orang cina masih tidak menerima dan masih mengekalkan Bahasa cina mereka sebagai bahasa utama.

Lebih mengeruhkan keadaan, orang cina di Malaysia mengikut bahasa rasmi negara China untuk menjadi bahasa utama mereka. Pada suatu ketika orang Cina di Malaysia bertutur dialek  Kantonis, Hokien dan lain-lain yang kita kenali sebagai Bahasa Cina.

Tulisan bahasa Cina mengikut abjad karakter. Dengan penulisan karakter yang sama ianya mempunyai beberapa sebutan dan makna yang berbeza begitu juga Bahasa Jepun yang mempunyai karakter penulisan yang sama tetapi berbeza dari segi sebutan dan makna. Jadi bahasa Cina pada masa dahulu bukan bahasa kebangsaan. Orang Cina tak ada bahasa Kebangsaan.

Mereka ada dialek masing-masing dan semasa merdeka kita berpendapat orang cina akan menggunakan dialek mereka sebagai bahasa perantaraan orang Cina di Malaysia. Tetapi apabila negara China membuat keputusan untuk menjadikan Bahasa Mandarin sebagai bahasa kebangsaan negara China, orang-orang Cina di Malaysia juga menukar bahasa mereka kepada Mandarin.

Ini menunjukkan kiblat dan identiti orang-orang Cina di Malaysia adalah negara China. Ini tidak pula di bincang, dipersetujui atau diminta persetujuan dari kerajaan sebagai rakyat Malaysia. Orang-orang  Cina Malaysia sesama mereka sahaja membuat keputusan.

Walaupun kerajaan Melayu membenarkan orang Cina menggunakan bahasa mereka di sekolah tetapi harapan kita ialah supaya pada akhirnya mereka sebagai rakyat Malaysia akan menerima Bahasa Melayu sebagai bahasa pertuturan dan ini menjadi identiti rakyat Malaysia.

Hakikatnya, orang cina semakin jauh dari Bahasa Melayu. Bahkan ada segelintir kaum cina yang mengharapkan Bahasa Cina akan menjadi bahasa kebangsaan Malaysia seperti di Singapura.

Semenjak merdeka, kaum Cina tidak mahu menghapuskan bahasa mereka dan terima bahasa Melayu, kita benarkan mereka terus bertutur dan belajar dialek mereka. Yang di benarkan adalah dialek mereka. Kita tak pernah benarkan bahasa Mandarin untuk menjadi bahasa kebangsaan orang-orang Cina di Malaysia.

Perlembagaan Persekutuan Malaysia tidak menyebut negara Malaysia sebagai negara berbilang kaum tetapi media dan orang-orang bukan Melayu dengan bebas dan bangganya merujuk Malaysia sebagai sebuah negara berbilang kaum dan menuntut kesaksamaan dan kesamarataan hak bercanggah dengan peruntukan Perlembagaan Persekutuan.

Mereka inilah yang sebenarnya bersifat perkauman. Bahasa merupakan identiti sesebuah negara. Sesebuah negara dikenali melalui bahasa kebangsaan negara.

Armin Baniaz Pahamin – Seorang Penganalisis Politik dan Kolumnis di Malaya Daily setiap hari Khamis.

ANWAR DISARAN GUNA FORMULA TUN M LONJAK EKONOMI NEGARA

Anwar disaran guna formula Tun M lonjak ekonomi negara' | Sinar Harian | oleh IZWAN ROZLIN04 | Mei 2023 07:54pm

SHAH ALAM – Malaysia perlu mengambil pendekatan drastik menggunakan kaedah tambatan Ringgit (Fix-Currency) yang diperkenalkan oleh Tun Dr Mahathir Mohamad semasa krisis kewangan 1997.

Presiden Gerakan Ekonomi Malaysia, Armin Baniaz Pahamin berkata, malah pentadbiran pimpinan Datuk Seri Anwar Ibrahim perlu memandu ekonomi dengan memperkenalkan dasar-dasar baru dan drastik untuk melonjak ekonomi negara keluar dari krisis ekonomi.

Menurutnya, dasar-dasar baru perlu diperkenalkan untuk membangun industri tempatan melalui eksport supaya dapat menyeimbang transaksi perdagangan ekonomi.

"Dengan kenaikan kadar Dasar Semalaman (OPR), negara mengambil risiko penguncupan ekonomi yang boleh membawa kepada kegawatan.

“Jadi lebih baik kita bersedia dengan menjadual semula pembayaran pinjaman dan membatalkan kad-kad kredit untuk menjaga rekod kewangan demi masa hadapan,” katanya dalam satu kenyataan pada Khamis.

Armin Baniaz berkata, Malaysia juga tidak mempunyai pilihan selain perlu meningkatkan OPR bagi mengukuhkan nilai mata wang dan ini menstabilkan harga barangan import.

“Ringgit semakin susut nilai kerana berada dalam pasaran dalam bentuk tunai yang banyak termasuk dana stimulus fiskal dan RM145 bilion dari pengeluaran Kumpulan Wang Simpan Pekerja (KWSP) semasa pandemik.

Jelasnya, keadaan ini ditambah dengan bekalan barangan terhad mengakibatkan harga barang menjadi lebih mahal.

“Peningkatan OPR, akan mengurangkan aliran tunai dalam pasaran dan mendorong kepada simpanan. Malah kadar pinjaman rumah, kad kredit, overdraf dan pinjaman kereta baru juga menjadi lebih mahal dan ini akan membendung perbelanjaan.

“Walaupun langkah Bank Negara Malaysia (BNM) menaikkan kadar OPR untuk memulihkan kadar inflasi dan mengukuhkan nilai mata wang ringgit tetapi ia bukanlah tanpa kesan kepada rakyat.

“Sebab itu langkah ini bukan langkah populis kerana tahun lepas sahaja, BNM menaikkan kadar OPR sebanyak empat kali,” ujarnya.

Tambahnya, sebagai salah satu negara dengan hutang isi rumah yang tertinggi di Asia, sebahagian besar dari rakyat akan terkesan dengan kenaikan kadar OPR.

“Ramai individu dan isi rumah dijangka, malah telah pun terjejas dalam menguruskan perbelanjaan melibatkan makanan, utiliti dan pendidikan anak-anak.

“Jadi adakah sekarang ini masa yang sesuai dan patutkah Kerajaan menaikkan kadar OPR sedangkan rakyat dalam kesusahan dan perniagaan masih belum pulih?

Ujarnya, Malaysia tiada pilihan kerana dipengaruhi kuat oleh dasar monetari Amerika.

“Amerika telah mempertingkatkan kadar OPR sebanyak 10 kali semenjak Mac tahun lalu kepada lima peratus dan ini menjejas ekonomi dunia apabila mata wang negara-negara membangun mengalir kembali ke Amerika menjadikan mata wang asing semakin lemah,” tegasnya.

Artikel asal di - https://www.sinarharian.com.my/article/256946/berita/nasional/anwar-disaran-guna-formula-tun-m-lonjak-ekonomi-negara

Perkenal dasar-dasar baharu untuk lonjak ekonomi negara – GEM

Perkenal dasar-dasar baharu untuk lonjak ekonomi negara – GEM | Utusan Malaysia | Oleh NUR NAZLINA NADZARI | 4 Mei 2023, 5:54 pm

PETALING JAYA: Malaysia tiada pilih selain menaikkan Kadar Dasar Semalam (OPR) kerana negara ini dipengaruhi kuat oleh dasar monetari Amerika Syarikat (AS), menurut Gerakan Ekonomi Malaysia (GEM).

Presidennya, Armin Baniaz Pahamin berkata, AS telah mempertingkatkan kadar faedah sebanyak 10 kali semenjak bulan Mac 2022 kepada lima peratus dan ini menjejas ekonomi dunia.

Katanya, ini berlaku apabila mata wang negara-negara membangun mengalir kembali ke AS menjadikan mata wang asing semakin lemah.

“Kita tiada pilihan melainkan kita berani mengambil pendekatan drastik seperti langkah tambatan ringgit (Fix-Currency) yang diperkenalkan oleh bekas Perdana Menteri, Tun Dr. Mahathir Mohamad semasa krisis kewangan 1997.

“Pentadbiran pimpinan Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim perlu memandu ekonomi dengan memperkenalkan dasar-dasar baharu dan drastik untuk melonjak ekonomi negara keluar dari krisis ekonomi,” katanya dalam kenyataan hari ini.

Tambahnya, dasar-dasar baharu tersebut perlu diperkenalkan untuk membangun industri tempatan melalui eksport supaya dapat mengimbangi transaksi perdagangan ekonomi.

“Dengan kenaikan OPR, negara mengambil risiko pengucupan ekonomi yang boleh membawa kepada kegawatan.

“Lebih baik kita bersedia dengan menjadual semula pembayaran pinjaman dan membatalkan kad-kad kredit untuk menjaga rekod kewangan demi masa hadapan,” ujarnya.

Semalam, Jawatankuasa Dasar Monetari (MPC) Bank Negara Malaysia (BNM) membuat keputusan untuk menaikkan OPR sebanyak 25 mata asas kepada 3.00 peratus.

Kadar tertinggi dan terendah koridor bagi OPR turut dinaikkan masing-masing kepada 3.25 peratus dan 2.75 peratus.

Ia merupakan kenaikan kali kelima bermula Mei, Julai, September dan November tahun lalu sebelum dikekalkan kepada 2.75 peratus pada mesyuarat pertama 2023 MPC Januari lalu dan sekali lagi pada Mac lalu. – UTUSAN

Artikel asal di https://www.utusan.com.my/ekonomi/2023/05/perkenal-dasar-dasar-baharu-untuk-lonjak-ekonomi-negara-gem/

Kenaikkan OPR Beri Kesan Kepada Individu, Isi Rumah – Presiden Gerakan Ekonomi Malaysia

 Kenaikkan OPR Beri Kesan Kepada Individu, Isi Rumah – Presiden Gerakan Ekonomi Malaysia

Armin Baniaz – malayadaily.com

KUALA LUMPUR, 5 Mei 2023 – Kenaikan Kadar Dasar Semalam (OPR) akan memberi kesan kepada individu dan isi rumah dalam mengurus perbelanjaan melibatkan makanan, utility dan pendidikan anak-anak.

Presiden Gerakan Ekonomi Malaysia, Armin Baniaz Pahamin berkata sebagai salah satu negara dengan hutang isirumah yang tertinggi di Asia, sebahagian besar dari rakyat akan terkesan dengan kenaikan kadar OPR.

“Sebagai salah satu negara dengan hutang isirumah yang tertinggi di Asia, sebahagian besar dari rakyat akan terkesan dengan kenaikan kadar OPR.

“Ramai individu dan isi rumah dijangka, malah telah pun terjejas dalam menguruskan perbelanjaan melibatkan makanan, utiliti dan pendidikan anak-anak. Katanya.

Armin juga berkata walaupun langkah Bank Negara Makaysia (BNM) menaikkan kadar OPR untuk memulihkan kadar inflasi dan mengukuhkan nilai matawang Ringgit tetapi ia bukanlah tanpa kesan kepada rakyat.

“Jadi adakah sekarang ini masa yang sesuai dan patutkah kerajaan menaikkan kadar OPR sedangkan rakyat dalam kesusahan dan perniagaan masih belum pulih?

Beliau turut berkata bahawa pentadbiran pimpinan Datuk Seri Anwar Ibrahim perlu memandu ekonomi dengan memperkenalkan dasar-dasar baru dan drastik untuk melonjak ekonomi negara keluar dari krisis ekonomi.

“Dasar-dasar baru perlu di perkenalkan untuk membangun industri tempatan melalui export supaya dapat menyeimbang transaksi perdagangan ekonomi.

Dalam kenyataan yang sama, Armin turut menasihatkan agar rakyat bersedia dengan menjadual semula pembayaran pinjaman dan membatalkan kad-kad kredit untuk menjaga rekod kewangan demi masa hadapan. – malayadaily.com

Artikel asal di https://malayadaily.com/berita/kenaikkan-opr-beri-kesan-kepada-individu-isi-rumah-presiden-gerakan-ekonomi-malaysia/

Wajarkah kadar OPR dinaikkan sekarang?

 

Wajarkah kadar OPR dinaikkan sekarang?

MASALAH utama yang dihadapi oleh masyarakat ialah kenaikan harga barang. Rata-rata harga barangan semuanya naik. Salah satu faktor yang mendorong kenaikan harga barang ialah nilai matawang ringgit yang semakin lemah dan menyebabkan barangan import menjadi mahal. Kita terlalu bergantung kepada import sama ada untuk makanan atau rantaian bekalan.

Apabila kadar Dasar Semalaman (OPR) dipertingkatkan, jumlah simpanan negara akan meningkat dan mengukuhkan nilai matawang kita dan ini akan menstabilkan harga barangan import.

Keduanya, ringgit semakin susut nilai kerana berada dalam pasaran dalam bentuk tunai yang banyak termasuk dana stimulus fiskal dan RM145 bilion daripada pengeluaran KWSP semasa pandemik. Sedangkan bekalan barangan pula yang terhad mengakibatkan harga barang menjadi lebih mahal.

Peningkatan OPR, akan mengurangkan aliran tunai dalam pasaran dan mendorong kepada simpanan. Malah kadar pinjaman rumah, kad kredit, overdraf dan pinjaman kereta baru juga menjadi lebih mahal dan ini akan membendung perbelanjaan.

Walaupun langkah Bank Negara Malaysia (BNM) menaikkan kadar OPR untuk memulihkan kadar inflasi dan mengukuhkan nilai matawang ringgit tetapi ia bukanlah tanpa kesan kepada rakyat. Sebab itu langkah ini bukan langkah populis. Tahun lepas sahaja, BNM menaikkan kadar OPR sebanyak 4 kali.

Sebagai salah satu negara dengan hutang isi rumah yang tertinggi di Asia, sebahagian besar dari rakyat akan terkesan dengan kenaikan kadar OPR. Ramai individu dan isi rumah dijangka, malah telah pun terjejas dalam menguruskan perbelanjaan melibatkan makanan, utiliti dan pendidikan anak-anak.

Jadi apakah sekarang ini masa yang sesuai dan patutkah Kerajaan menaikkan kadar OPR sedangkan rakyat dalam kesusahan dan perniagaan masih belum pulih?

Jawapan mudah ialah kita tiada pilihan. Malaysia dipengaruhi kuat oleh dasar monetari Amerika. Amerika telah mempertingkatkan kadar OPR sebanyak 10 kali semenjak bulan Mac 2022 kepada 5% dan ini menjejas ekonomi dunia apabila mata wang negara-negara membangun mengalir kembali ke Amerika menjadikan matawang asing semakin lemah.

Kita tiada pilihan melainkan kita berani mengambil pendekatan drastik seperti langkah tambatan ringgit (fix currency) yang diperkenalkan oleh Perdana Menteri ke-4 Dr Mahathir semasa krisis kewangan 1997.

Pentadbiran pimpinan Anwar Ibrahim perlu memandu ekonomi dengan memperkenalkan dasar-dasar baru dan drastik untuk melonjak ekonomi negara keluar dari krisis ekonomi. Dasar-dasar baru perlu diperkenalkan untuk membangun industri tempatan melalui eksport supaya dapat menyeimbang transaksi perdagangan ekonomi.

Dengan kenaikan OPR, negara mengambil risiko penguncupan ekonomi yang boleh membawa kepada kegawatan. Lebih baik kita bersedia dengan menjadual semula pembayaran pinjaman dan membatalkan kad-kad kredit untuk menjaga rekod kewangan demi masa hadapan. – 4 Mei, 2023.

* Armin Baniaz Pahamin, Presiden Gerakan Ekonomi Malaysia.

KENAIKAN OPR TAMBAH BEBAN KEPADA RAKYAT - GEM

 

KUALA LUMPUR 5 Mei - Walaupun langkah Bank Negara Malaysia (BNM) menaikkan kadar asas semalaman (OPR) bagi memulihkan kadar in_asi serta mengukuhkan nilai mata wang ringgit, tetapi ia dilihat menambahkan beban peminjam terutamanya golongan berpendapatan rendah dan sederhana.

Presiden Gerakan Ekonomi Malaysia (GEM), Armin Baniaz Pahamin berkata, sebagai salah satu negara dengan hutang isi rumah yang tertinggi di Asia, sebahagian besar rakyat akan terkesan dengan kenaikan kadar OPR.

"Ramai individu dan isi rumah telah terjejas dalam menguruskan perbelanjaan melibatkan makanan, utiliti dan pendidikan anak-anak," katanya dalam kenyataan.

Pada 3 Mac 2023, Jawatankuasa Dasar Monetari (MPC) Bank Negara Malaysia (BNM) menaikkan OPR bank pusat sebanyak 25 mata asas kepada 3%.

Kadar siling dan tingkat lantai koridor OPR juga masing-masing meningkat kepada 3.25% dan 2.75%.

Menurut Armin, peningkatan OPR akan mengurangkan aliran tunai dalam pasaran dan mendorong kepada simpanan.
"Malah, kadar pinjaman rumah, kad kredit, overdraf dan pinjaman kereta baharu juga menjadi lebih mahal dan ini akan membendung perbelanjaan," katanya.

Beliau berkata, dengan kenaikan OPR, negara mengambil risiko pengucutan ekonomi yang boleh membawa kepada kegawatan.
"Adalah lebih baik kita bersedia dengan menjadual semula pembayaran pinjaman dan membatalkan kad-kad kredit untuk menjaga rekod kewangan demi masa hadapan," katanya.

Armin berkata, Malaysia tiada pilihan selain menaikkan kadar OPR kerana dipengaruhi kuat dasar monetari Amerika Syarikat (AS).
Katanya, AS telah menaikkan OPR sebanyak 10 kali sejak Mac 2022 kepada 5% dan menjejaskan ekonomi dunia apabila mata wang negara-negara membangun mengalir kembali ke negara itu menjadikan mata wang asing semakin lemah.

"Kita tiada pilihan melainkan kita berani mengambil pendekatan drastik seperti langkah tambatan Ringgit (Fix-Currency) yang diperkenalkan oleh Tun Dr Mahathir Mohamad semasa krisis kewangan 1997," katanya.

Dalam pada itu, beliau berkata, pentadbiran pimpinan Datuk Seri Anwar Ibrahim perlu memperkenalkan dasar-dasar baharu dan drastik untuk melonjakkan ekonomi negara sekali gus keluar daripada krisis ekonomi.

Tambahnya, dasar-dasar baharu perlu diperkenalkan untuk membangunkan industri tempatan melalui eksport supaya dapat menyeimbang transaksi perdagangan ekonomi. - DagangNews.com (dagangnews.com)

Artikel asal di https://www.dagangnews.com/article/kenaikan-opr-tambah-beban-kepada-rakyat-gem-26224

FOKUS ISU UTAMA TANAH RIZAB MELAYU

 

Fokus isu utama tanah rizab Melayu

ISU keluasan Tanah Rizab Melayu (TRM) di Kedah tidak perlu dipertikaikan. Selaku Menteri Besar Kedah, Muhammad Sanusi Md Nor tentu mempunyai maklumat yang lebih terkini dan tepat.

Amat mengecewakan apabila Nik Nazmi Nik Ahmad seorang menteri yang bertanggungjawab ke atas TRM tidak menyalurkan maklumat terkini yang tepat tetapi maklumat lama. Kemudian menuding jari ke arah Pejabat Tanah dan Galian Kedah yang tidak mengemaskini maklumat kepada Jabatan Ketua Pengarah Tanah dan Galian Persekutuan.

Menteri sepatutnya meminta maaf atas kenyataan beliau berdasarkan maklumat yang tidak tepat dan mengambil tindakan ke atas Pejabat Tanah dan Galian Kedah yang tidak mengemaskini maklumat.

Isu yang perlu dipertikaikan ialah jumlah TRM yang semakin berkurangan di sesetengah negeri seperti di Perak. Di Pulau Pinang dan Melaka pula tiada usaha untuk mengadakan TRM sementara TRM di Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur pula jumlahnya terlalu kecil. Negeri-negeri yang dikuasai oleh kerajaan bukan melayu memang tiada TRM.

Mengikut laporan Ketua Audit Negara, penilaian output berdasarkan prestasi keseluruhan TRM sehingga Disember 2021 menunjukkan sasaran keluasan TRM seperti yang ditetapkan oleh Wasiat Raja-Raja Melayu masih belum dicapai, iaitu 20.5% berbanding 50% yang disasarkan.

Jumlah 20.5% ini akan menjadi lebih kecil jika ditolak hutan simpanan, gunung, tasIk dan sungai seperti dimaktubkan dalam Wasiat Raja-Raja Melayu.

Isu TRM berkait dengan tiga isu utama yang perlu diambil tindakan dengan kadar segera.

Pertamanya, sebanyak 1,881.80 hektar atau 42.5% keluasan TRM yang telah dibatalkan status tanah rizab masih belum diganti setakat Disember 2021 (sumber Laporan Ketua Audit Negara). Penggantian TRM perlu diberi keutamaan dan diberi jangkamasa pencapaian.

Kedua, berkenaan pembangunan TRM yang boleh memanfaatkan orang Melayu. Sehingga kini, TRMu tiada nilai malah bank juga tidak menerima untuk cagaran dan menilai TRM dengan nilai teramat rendah.

Jawatankuasa Khas Pengurusan dan Penggantian TRM yang diwujudkan juga tiada perancangan khusus untuk memajukan TRM yang berpotensi serta inisiatif usaha sama bagi menggalakkan pembangunan TRM.

Ketiga, mekanisme atau langkah-langkah yang perlu diambil untuk mencapai jumlah keluasan tanah 50% TRM seperti yang ditetapkan oleh Wasiat Raja-Raja Melayu. Satu masterplan dan dasar untuk mencapai 50% diperlukan. Amat mendukacitakan apabila sasaran dan wasiat ini dipermainkan dan diambil remeh tanpa tindakan oleh kerajaan.

Di Selangor, mengikut laporan Ketua Audit Negara, inisiatif yang dilaksanakan oleh Pejabat Tanah dan Galian Negeri Selangor tidak memanfaatkan orang Melayu dengan menyeluruh.

Kami menggesa Menteri untuk memberi fokus kepada masalah sebenar TRM dan bukannya menegakkan benang yang basah dengan pendirian maklumat Menteri adalah tepat mengikut laporan lama.

Negeri-negeri Selat iaitu Melaka, Penang dan Singapura memang tiada TRM tetapi tidak bermakna TRM tidak perlu diadakan. Kuasa untuk gazet kawasan TRM terletak bawah Artikel 89, Perlembagaan Persekutuan. Tanah adalah bidang kuasa kerajaan negeri dan TRM perlu dilindungi dan dipelihara.– 5 April, 2023.

* Armin Baniaz Pahamin, Sekretariat Tanahair.

ARTIKEL INI DIPETIK DARI THE MALAYSIA INSIGHT: https://www.themalaysianinsight.com/bahasa/s/436565 

HENTIKAN “LAND SWAP” UNTUK MEMBIAYAI PROJEK PEMBANGUNAN

HENTIKAN “LAND SWAP” UNTUK MEMBIAYAI PROJEK PEMBANGUNAN

Capital Post By Chief Editor On Apr 5, 2023 13 0

KUALA LUMPUR, 5 APRIL 2023 – Kaedah pemberian tanah kepada syarikat milik swasta untuk membiayai projek Kerajaan Negeri Selangor ala ‘land swap’ perlu di hentikan segera kerana ianya hanya merugikan kerajaan dan rakyat. Menteri Besar sepatutnya menjadi ‘custodian’ atau pemegang amanah dan penjaga kepada tanah-tanah melayu dan seharusnya membangunkan tanah-tanah Selangor untuk membuka lebih banyak peluang kepada syarikat-syarikat bumiputera tetapi tanah-tanah tersebut di beri kepada syarikat bukan-bumiputera.

Menteri Besar Selangor Dato Seri Amirudin Shari pada 6 Mac melalui satu sidang media telah mengesahkan bahawa mesyuarat kerajaan negeri Selangor telah meluluskan kaedah membiayai projek RM700 juta pedalaman sungai Klang projek Gerbang Maritime Selangor melalui pemberian tanah seluas 202.34 ekar tanpa perlu membayar apa-apa premium dan tanpa perlu membayar balik hutang pinjaman kepada kerajaan Selangor.

Melalui kaedah ini dengan mudahnya syarikat swasta Landasan Lumayan Berjaya Sdn Bhd (LLB) dapat memiliki tanah Selangor dengan nilai RM117 juta dan melangsaikan pembayaran premium tanah yang tertunggak serta hutang pinjaman. Difahamkan dari sumber, tarikh kelulusan tanah tersebut luput bulan Januari 2023 dan sepatutnya telah di bayar.

Tanah-tanah tersebut mempunyai unjuran pembangunan bernilai RM10 bilion. Kaedah yang di panggil round tipping exercise ini merugikan negeri dan rakyat Selangor. Anak syarikat milik penuh Menteri Besar Incorporated Landasan Lumayan Sdn Bhd (LLSB) hanya memiliki 45% saham dalam LLB.

Kami di fahamkan tanah 202.34 ekar itu hanya sebagai permulaan dan Menteri Besar Incorporated telah bersetuju melalui perjanjian bertulis untuk memberi tanah lebih dari 600 ekar termasuk tanah rizab melayu kepada LLB.

Pada 14 Mac, Menteri Besar Selangor telah mengumumkan kaedah yang sama ‘Land Swap’ pemberian tanah di Klang dan Hulu Selangor untuk membina Kompleks Sukan Shah Alam.

Pada bulan Januari 2023, 536 ekar tanah milik PKNS yang di Pengerusi oleh Menteri Besar telah di jual kepada Gamuda Berhad melalui Joint Venture Agreement diantara PKNS dan IGB Berhad.

Pada 30 Ogos 2021, 536.7 hektar tanah di hutan simpanan Utara Kuala Langat di nyah warta untuk pembangunan kepada syarikat swasta Gabungan Indah Sdn Bhd. Walaupun projek ini telah ditarik balik tetapi ia menunjuk kecenderongan Menteri Besar menganugerah tanah Selangor kepada syarikat bukan bumiputera.

Tanah-tanah di bawah milikan kerajaan adalah tanah melayu dan Menteri Besar mempunyai kuasa mutlak untuk menukar status tanah dan menjual tanah tersebut. Kami menggesa Menteri Besar untuk berhenti menggunakan tanah-tanah Selangor untuk membiayai pembangunan negeri tetapi membangunkan tanah-tanah tersebut bersama usahawan bumiputera.

ARMIN BANIAZ PAHAMIN

Sekretariat Tanahair 

MB SELANGOR DINASIHAT HENTI BERI TANAH PADA SWASTA UNTUK BIAYAI PROJEK KERAJAAN

 MB Selangor Dinasihat Henti Beri Tanah Pada Swasta Untuk Biaya Projek Kerajaan

foto malakat tribune

KUALA LUMPUR, 4 April 2023 – Menteri Besar Selangor dinasihatkan agar menghentikan kaedah pemberian tanah ala ‘land swap’ kepada syarikat milik swasta untuk membiayai projek kerajaan kerana ia hanya merugikan kerajaan dan rakyat.

Dalam satu kenyataan media, Armin Baniaz Pahamin yang juga wakil Sekretariat Tanah Air berkata  kaedah pemberian tanah kepada syarikat milik swasta untuk membiayai projek kerajaan negeri Selangor ala ‘land swap’ perlu di hentikan segera kerana ianya hanya merugikan kerajaan dan rakyat.

 “Menteri Besar sepatutnya menjadi ‘custodian’ atau pemegang amanah dan penjaga kepada tanah-tanah melayu dan seharusnya membangunkan tanah-tanah Selangor untuk membuka lebih banyak peluang kepada syarikat-syarikat bumiputera tetapi tanah-tanah tersebut di beri kepada syarikat bukan-bumiputera. Ujarnya

Menurut Armin, pada 6 Mac lalu Menteri Besar Selangor telah mengesahkan bahawa mesyuarat kerajaan negeri Selangor telah meluluskan kaedah membiayai projek RM700 juta pedalaman sungai Klang projek Gerbang Maritime Selangor melalui pemberian tanah seluas 202.34 ekar tanpa perlu membayar apa-apa premium dan tanpa perlu membayar balik hutang pinjaman kepada kerajaan Selangor.

“Melalui kaedah ini dengan mudahnya syarikat swasta Landasan Lumayan Berjaya Sdn Bhd (LLB) dapat memiliki tanah Selangor dengan nilai RM117 juta dan melangsaikan pembayaran premium tanah yang tertunggak serta hutang pinjaman.

“Tarikh kelulusan tanah tersebut luput bulan Januari 2023 dan sepatutnya telah di bayar.

Tambah Armin lagi, tanah-tanah tersebut mempunyai unjuran pembangunan bernilai RM10 bilion. Kaedah yang di panggil round tipping exercise ini merugikan negeri dan rakyat Selangor. Anak syarikat milik penuh Menteri Besar Incorporated Landasan Lumayan Sdn Bhd (LLSB) hanya memiliki 45% saham dalam LLB.

“Kami di fahamkan tanah 202.34 ekar itu hanya sebagai permulaan dan Menteri Besar Incorporated telah bersetuju melalui perjanjian bertulis untuk memberi tanah lebih dari 600 ekar termasuk tanah rizab melayu kepada LLB. Katanya.

Dalam perkembangan yang sama, Armin turut menyatakan bahawa Menteri Besar Selangor telah mengumumkan kaedah yang sama ‘land Swap’ pemberian tanah di Klang dan Hulu Selangor untuk membina Kompleks Sukan Shah Alam, dan pada Januari 2023, 536 ekar tanah milik PKNS yang di Pengerusi oleh Menteri Besar juga telah di jual kepada Gamuda Berhad melalui Joint Venture Agreement diantara PKNS dan IGB Berhad.

Pada 30 Ogos 2021, 536.7 hektar tanah di hutan simpanan Utara Kuala Langat di nyah warta
untuk pembangunan kepada syarikat swasta Gabungan Indah Sdn Bhd.

“Walaupun projek ini telah ditarik balik tetapi ia menunjuk kecenderongan Menteri Besar menganugerah tanah Selangor kepada syarikat bukan bumiputera.

“Kami menggesa Menteri Besar untuk berhenti menggunakan tanah-tanah Selangor untuk membiayai pembangunan negeri tetapi membangunkan tanah-tanah tersebut bersama usahawan bumiputera. – malayadaily.com

KERAJAAN SELANGOR DI GESA HENTIKAN PEMBERIAN TANAH UNTUK BIAYAI PROJEK PEMBANGUNAN

Kerajaan Selangor digesa hentikan pemberian tanah untuk biaya projek pembangunan - Tanahair | DagangNews | mohdzulfadli@dagangnews.com

KUALA LUMPUR 4 April - Kaedah pemberian tanah kepada syarikat milik swasta untuk membiayai projek Kerajaan Selangor ala ‘land swap’ perlu dihentikan segera kerana ia hanya merugikan kerajaan dan rakyat.

Sekretariat Tanahair, Armin Baniaz Pahamin berkata, Menteri Besar, Datuk Seri Amirudin Shari sepatutnya menjadi pemegang amanah dan penjaga kepada tanah-tanah Melayu dan seharusnya membangunkan tanah-tanah Selangor untuk membuka lebih banyak peluang kepada syarikat-syarikat bumiputera, tetapi tanah-tanah tersebut diberikan kepada syarikat bukan bumiputera.

Katanya, Amirudin Shari pada 6 Mac melalui satu sidang media telah mengesahkan bahawa mesyuarat kerajaan negeri telah meluluskan kaedah membiayai projek RM700 juta pedalaman Sungai Klang projek Gerbang Maritime Selangor melalui pemberian tanah seluas 202.34 ekar tanpa perlu membayar apa-apa premium dan tanpa perlu membayar balik hutang pinjaman kepada kerajaan Selangor.

"Melalui kaedah ini dengan mudahnya syarikat swasta Landasan Lumayan Berjaya Sdn Bhd (LLB) dapat memiliki tanah Selangor dengan nilai RM117 juta dan melangsaikan pembayaran premium tanah yang tertunggak serta hutang pinjaman.

"Difahamkan dari sumber, tarikh kelulusan tanah tersebut luput bulan Januari 2023 dan sepatutnya telah dibayar. Tanah-tanah tersebut mempunyai unjuran pembangunan bernilai RM10 bilion".

"Kaedah yang dipanggil 'round tipping exercise' ini merugikan negeri dan rakyat Selangor. Anak syarikat milik penuh Menteri Besar Incorporated (MBI) Landasan Lumayan Sdn Bhd (LLSB) hanya memiliki 45% saham dalam LLB".

"Kami difahamkan tanah 202.34 ekar itu hanya sebagai permulaan dan MBI telah bersetuju melalui perjanjian bertulis untuk memberi tanah lebih dari 600 ekar termasuk tanah rizab melayu kepada LLB," katanya dalam kenyataan hari ini.

Menurut Armin, pada 14 Mac, Menteri Besar Selangor telah mengumumkan kaedah yang sama land swap pemberian tanah di Klang dan Hulu Selangor untuk membina Kompleks Sukan Shah Alam.

Katanya, pada Januari 2023, sejumlah 536 ekar tanah milik Perbadanan Kemajuan Negeri Selangor (PKNS) yang dipengerusi oleh Menteri Besar telah dijual kepada Gamuda Bhd melalui perjanjian usaha sama di antara PKNS dan IGB Bhd.

"Pada 30 Ogos 2021, 536.7 hektar tanah di hutan simpanan Utara Kuala Langat dinyah warta untuk pembangunan kepada syarikat swasta Gabungan Indah Sdn Bhd. Walaupun projek ini telah ditarik balik tetapi ia menunjuk kecenderungan Menteri Besar menganugerahkan tanah Selangor kepada syarikat bukan bumiputera," katanya.

Tambah beliau, tanah-tanah di bawah milikan kerajaan adalah tanah Melayu dan Menteri Besar mempunyai kuasa mutlak untuk menukar status tanah dan menjual tanah tersebut.

"Kami menggesa Menteri Besar untuk berhenti menggunakan tanah-tanah Selangor untuk membiayai pembangunan negeri tetapi membangunkan tanah-tanah tersebut bersama usahawan bumiputera," katanya. - DagangNews.com (dagangnews.com)

Sinar Harian: Felda perlu bertanggungjawab ke atas hutang peneroka

Felda perlu bertanggungjawab ke atas hutang peneroka

GERAKAN EKONOMI MALAYSIA - GEM mendesak kerajaan untuk mempertimbangkan keputusan penghapusan hutang peneroka Felda. (Gambar kecil: Armin Baniaz) SINAR HARIAN | HAZELEN LIANA KAMARUDIN | 25 FEB 2023 12:33 PM

KOTA BHARU - Gerakan Ekonomi Malaysia (GEM) mendesak kerajaan untuk mempertimbangkan keputusan penghapusan hutang peneroka Felda.

Presidennya, Armin Baniaz Pahamin berkata, langkah itu bertujuan menjamin masa depan peneroka dan keluarga mereka.

"Semasa pelancaran skim pelupusan hutang ini, GEM memang mempertikaikan punca hutang ini yang mana pada pendapat saya ia berlaku akibat kegagalan pihak Felda sendiri," katanya dalam satu kenyataan pada Sabtu.

Menurut beliau, kegagalan menyediakan penyata hutang yang telus dan nilai-nilai yang dinyatakan diragui serta dipertikai menyebabkan ramai peneroka mengambil keputusan untuk mengambil alih pengurusan ladang dari pengurusan Felda.

Ujarnya, Felda dipercayai tidak menguruskan ladang peneroka dengan baik di mana kos operasi terus dicaj namun kerja di ladang tidak dilaksanakan dengan baik.

Armin Baniaz memberitahu, nilai yang dicaj juga tidak dapat dibuktikan secara audit dan mengikut prosedur perakaunan.

"Ketua Audit Negara juga telah menolak nilai hutang melalui Laporan Kewangan Felda 2018.

"Apabila peneroka menandatangani perjanjian enam muka surat persetujuan pelupusan hutang, maka peneroka secara tidak langsung mengakui jumlah hutang yang dinyatakan oleh Kerajaan," katanya.

Beliau memberitahu, apabila kerajaan menghentikan inisiatif penghapusan hutang Felda, persoalan utama ialah jumlah yang perlu dibayar balik.

Tambah beliau, kemungkinan besar peneroka bukan sahaja akan menjadi fakir tetapi anak-anak dan cucu-cucu peneroka juga mungkin akan mati membayar hutang yang mereka tidak pun tahu hujung pangkal.

Sebelum itu Sinar Harian melaporkan kerajaan membuat keputusan menghentikan pelaksanaan penghapusan hutang peneroka Felda yang dimulakan kerajaan di bawah kepimpinan bekas Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Yassin.

Menteri di Jabatan Perdana Menteri (Undang-Undang dan Reformasi Institusi), Datuk Seri Azalina Othman Said berkata, kerajaan kini tidak dapat meneruskan pelaksanaan penghapusan hutang peneroka Felda secara berterusan kerana penghapusan hutang pada tahun 2021 telah memberi impak yang besar terhadap aliran tunai Felda.

Felda perlu ambil tanggungjawab hutang peneroka RM10.375 bilion

Felda perlu ambil tanggungjawab hutang peneroka RM10.375 bilion | Utusan Malaysia | Oleh ARIF AIMAN ASROL | 25 Februari 2023, 11:59 am

PETALING JAYA: Hutang peneroka sebanyak RM10.375 bilion yang terkumpul sejak 2021 perlu dipertanggungjawabkan kepada Felda kerana ia berpunca daripada kelemahan agensi itu sendiri.

Presiden Gerakan Ekonomi Malaysia (GEM), Armin Baniaz Pahamin mendakwa, Felda gagal menyediakan penyata hutang yang telus yang mana nilai-nilai dinyatakan diragui dan dipertikai oleh peneroka sendiri.

Katanya, sikap tersebut membuatkan peneroka terpaksa mengambil keputusan sendiri iaitu mengambil alih pengurusan ladang yang sepatutnya di bawah pengurusan Felda.

“Peneroka-peneroka Felda buat julung kalinya mendapat penyata hutang yang mereka sepatutnya menerima setiap tiga bulan selepas tarikh perjanjian penanaman semula semasa perlaksanaan program pelupusan hutang.

“Apabila peneroka menandatangani perjanjian enam muka surat persetujuan pelupusan hutang, maka peneroka secara tidak langsung mengakui jumlah hutang yang dinyatakan oleh kerajaan. Apabila kerajaan menghentikan inisiatif penghapusan hutang Felda, persoalan utama adalah jumlah yang perlu dibayar balik.

“Adakah ini bermakna jumlah hutang yang secara tidak sengaja diperakui semasa menandatangangi persetujuan pelupusan hutang itu dengan harapan hutang tersebut dilupuskan akan menjadi jumlah hutang yang perlu dibayar balik?” katanya menerusi satu kenyataan.

Armin Baniaz berkata, keadaan itu bukan sahaja menyebabkan peneroka menghadapi detik sukar iaitu menjadi fakir tetapi turut memberi kesan negatif kepada anak cucu mereka apabila perlu hidup untuk membayar hutang sehingga mati.

“Ini hutang yang mereka tidak pun tahu hujung pangkalnya. Jadi bagi menjamin masa depan peneroka dan keluarganya, kami menggesa kerajaan untuk mempertimbangkan keputusan penghapusan hutang peneroka Felda,” katanya. – UTUSAN

https://l.facebook.com/l.php?u=https%3A%2F%2Fwww.utusan.com.my%2Fnasional%2F2023%2F02%2Ffelda-perlu-ambil-tanggungjawab-hutang-peneroka-rm10-375-bilion%2F%3Ffbclid%3DIwAR2nmn7NS8TJB23JOFYjdEa8LkxJIeZqTquken_AB8kieo35BIqfWrF6E08&h=AT0EIAyPf-L6Y5NJgYh88Lg2jgk92VTeOudOO6-VTHHPwnYZeTW9v9whNFhaNK3oHq9PCalJMyCTzL0jm1XXYmq-zJmPhgEXCEy7PJFGf4dzxb-Gmxv2qj3hrL75Xts7QaVh8l8f2oNYmRxl4gQ&__tn__=R*F 

Felda perlu pikul tanggungjawab ke atas hutang peneroka, kata GEM

 

Artikel ini pertama kali di siarkan di DagangNews.com pada 25 Februari 2023. Pautan https://dagangnews.com/content/felda-perlu-pikul-tanggungjawab-ke-atas-hutang-peneroka-kata-gem-24305?fbclid=IwAR2_7vPIi4r84azotK8sHh_zQuY8o1Av9IsRSWQHqIF1z3OjCJZjnsdMsM0